Wiele osób dysponujących nawet niewielkim kawałkiem ziemi decyduje się na założenie warzywnika - takie rozwiązanie ma wiele zalet. Walory smakowe warzyw uprawianych samodzielnie są znacznie lepsze niż tych dostępnych w sklepach. Warzywa z ogródka są bogatsze w cenne składniki pokarmowe, a do tego dostępne na wyciągnięcie ręki.
Planując uprawę warzyw, należy jednak wziąć pod uwagę dwa aspekty: po pierwsze - przygotowanie ziemi pod uprawę, po drugie natomiast - odpowiedni dobór gatunków roślin sąsiadujących. Trzeba bowiem wiedzieć, że niektórych z nich nie należy sadzić obok siebie, a inne wręcz przeciwnie - dobrze czują się w swoim towarzystwie. Oto więc krótki poradnik dla początkujących.
Planowanie warzywnika - co trzeba wiedzieć?
Zanim posiejesz nasiona warzyw, powinieneś:
- odpowiednio przygotować glebę na przyjęcie nasion lub sadzonek,
- zaplanować rozmieszczenie dobranych gatunków warzyw - o uprawie współrzędnej opowiemy obszerniej w kolejnych rozdziałach poradnika,
- kupić nasiona - pamiętaj, że tylko wysiew dobrych jakościowo nasion zapewni Ci obfite plony. To jednak nie wszystko, ważna jest również odporność poszczególnych odmian warzyw na szkodniki i choroby - zawsze warto wybierać odmiany o dobrej odporności.
Przygotowanie gleby pod uprawę - bez tego się nie uda!
Nawet najlepszej jakości nasiona lub sadzonki nie obdarują Cię dobrymi plonami, jeśli umieścisz je w zaniedbanej, zachwaszczonej, twardej i ubogiej ziemi. Najważniejszym Twoim zadaniem jest ją więc oczyścić z chwastów, spulchnić, rozluźnić i nawieźć.
Dobra glebogryzarka pozwoli Ci się uporać z tym zadaniem szybko, sprawnie i skutecznie. Jej noże, zagłębiając się w ziemi, nacinają ją, spulchniają, napowietrzają i rozbijają grudy. To także dobry sposób na ograniczenie występowania chwastów bez użycia szkodliwych herbicydów. Po zabiegu warto wygrabić i wyrównać ziemię, przydadzą Ci się więc praktyczne akcesoria do glebogryzarki takie jak na przykład brona i pielnik.
Zabieg glebogryzarką warto wykonać także po nawożeniu organicznym. Wszystkie zawarte w nawozie składniki odżywcze staną się lepiej przyswajalne dla roślin. Glebogryzarka przyda Ci się z resztą również po zbiorach, jeśli zdecydujesz się na wysianie poplonu. Dopiero tak przygotowana ziemia jest gotowa na przyjęcie sadzonek lub nasion warzyw.
Uprawa współrzędna warzyw - po co się ją stosuje?
Uprawa współrzędna warzyw jest jedną z naturalnych metod ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami. Zapewni obfity i zdrowy plon oraz atrakcyjny wygląd warzywnika. Wykorzystuje zjawisko allelopatii, czyli biochemicznego wzajemnego oddziaływania na siebie roślin - oddziaływanie to może być korzystne i stymulować wzrost roślin sąsiadujących ze sobą, lub też niekorzystne, skutkujące zahamowanie wzrostu i spadkiem odporności.
Jakie korzyści przynosi dobre sąsiedztwo warzyw?
Temat roślin pozytywnie wpływających na siebie wzajemnie znany jest od pokoleń, jednak naukowe podstawy zjawiska zostały wyjaśnione dopiero w ostatnich latach. Poszczególne warzywa sadzone obok siebie mogą wpływać na siebie pozytywnie poprzez wydzielanie olejków eterycznych, etylenu, alkaloidów, glikozydów i innych substancji lotnych i ciekłych.
Właściwe sąsiedztwo warzyw zapewni nam obfity plon poprzez:
- wzajemną stymulację wzrostu roślin sąsiadujących;
- działanie odstraszające owady lub maskujące obecność na grządce gatunku warzyw wrażliwych na ich inwazję - przykład: zapach pietruszki chroni pora przed atakiem miniarki porówki;
- grzybobójcze i bakteriobójcze właściwości lotnych substancji, na przykład allicyny zawartej w czosnku.
Jakie aspekty należy brać pod uwagę planując współrzędną uprawę warzyw?
Najważniejsze zasady uprawy współrzędnej obejmują nie tylko odpowiedni dobór gatunków roślin pod względem wydzielanych przez nie substancji, ale także ich szybkość wzrostu, czas dojrzałości zbiorczej i typ systemu korzeniowego. Znanym przykładem sadzenia warzyw obok siebie jest obecność na jednej grządce marchwi lub pietruszki i rzodkiewki. Oto uzasadnienie: powolny wzrost marchwi i pietruszki pozwala wysiać między nimi rzodkiewkę, która osiąga dojrzałość do zbioru znacznie szybciej.
Dobre sąsiedztwo warzyw - jakie warzywa sadzić obok siebie?
W uprawie współrzędnej możemy sadzić obok siebie następujące gatunki warzyw:
- buraki można sadzić obok cebuli i kalarepy,
- seler ma pozytywny wpływ na pomidory,
- na ogórki dobry wpływ mają koper, rzodkiewka, groch, fasola,
- uprawa marchwi uda się doskonale, jeśli sąsiadować z nią będą cebula, pomidor, sałata, groch i por,
- na ziemniaki dobrze wpływają sałata, kapusta, chrzan, kukurydza i fasola,
- sałatę warto sadzić obok szpinaku, marchwi, ogórka, rzodkwi i truskawek,
- rośliny kapustne dobrze czują się w sąsiedztwie ziemniaków, kopru, selera, szałwii, cebuli i buraka,
- na fasolę dobrze wpłynie sąsiedztwo roślin kapustnych, marchwi, ziemniaka i ogórków.
To oczywiście tylko kilka przykładów na dobre sąsiedztwo warzyw w warzywniku. Zakładając ogród warzywny, warto również pomyśleć nad zestawieniem warzyw z różnego rodzaju ziołami.
Te gatunki warzyw nie będą dobrze czuły się obok siebie
Sąsiedztwo jakich warzyw jest niewskazane? Oto przykłady
- kapusta źle wpływa na fasolę, pomidory i truskawki,
- fasola nie lubi sąsiedztwa cebuli i czosnku,
- pomidorów nie sadzimy przy ziemniakach, ogórkach i rzodkiewce,
- na ziemniaki zły wpływ mają dynia i ogórek,
- buraki nie lubią fasoli i gorczycy,
- obok kapustnych nie należy sadzić pomidorów, fasoli i truskawek.
Na początku zasady uprawy współrzędnej mogą wydawać się dość skomplikowane - warto więc zrobić sobie szczegółowy plan ogródka i warzywa sadzić zgodnie z jego założeniami.
Płodozmian - czym jest i dlaczego należy zwrócić na jego zagadnienie uwagę?
Prawidłowy płodozmian warzyw to kolejna istotna sprawa. Wiedza o tym, jakie warzywa sadzić obok siebie to dopiero część sukcesu - trzeba jeszcze wiedzieć w jakiej kolejności obsadzać stanowiska. Stosując prawidłowy płodozmian możemy uniknąć przenoszenia się szkodników i chorób oraz zbyt mocnej eksploatacji różnych warstw gleby na danym stanowisku.
Podstawowa zasada jest bardzo prosta - warzyw z jednej rodziny nie należy sadzić bezpośrednio po sobie. Na przykład warzyw psiankowatych, do których należą pomidory, papryka i ziemniaki - ich uprawa rok po roku jest poważnym błędem. Kolejna istotna zasada mówi, że nie powinno się sadzić rok po roku warzyw o wysokich wymaganiach pokarmowych.
Jak w praktyce zorganizować płodozmian? Można podzielić cały ogródek na cztery części - w pierwszej wysiać warzywa o dużych wymaganiach pokarmowych, w drugiej warzywa o średnich wymaganiach, w trzeciej o niskich, a w czwartej rośliny na nawóz zielony. Zmieniając każdego roku gatunki warzyw na danej części sprawiamy, że pobierają one składniki pokarmowe z różnych warstw gleby, a co czwarty rok gleba "odpoczywa".
Podsumowanie
Teraz już wiesz jakie warzywa sadzić obok siebie, aby rosły zdrowe i obficie plonowały. Wiesz również jakie pary warzyw uprawa współrzędna wyklucza i dlaczego. Równie ważne są przygotowanie ziemi pod siew, zrównoważone nawożenie warzyw oraz płodozmian. Stosuj w praktyce nasze porady, a na pewno odniesiesz sukces.
